افشاگری درباره مافیای کوپن در ایران خبرگزاری مهر: پدر کوپن

افشاگری درباره مافیای کوپن در ایران
خبرگزاری مهر: پدر کوپن ایران با افشاگری درباره مافیای کوپن در کشورمان، از سودجویان و جاعلان در خیابان مولوی و فرشته سخن گفت و افزود: کوپن‌فروش‌ها به خود من پیشنهاد دادند و گفتند 100میلیون تومان می‌‎دهیم که وقتی شماره مشخص شد، اول به ما بگویی و بعد از دو ساعت اعلام عمومی کنید.

 ستاره اقبال کوپن در اقتصاد ایران، دوسالی است افول کرده است اما هیچ مقام مسئولی حاضر نیست با اطمینان به مردم بگوید کوپن‌هایشان را دور بریزند یا همچنان نگاه دارند؛ و این یعنی احتمال خودنمایی دوباره کوپن.

جواد اسماعیلی که صرف 17‌سال از عمر کاری‌اش به عنوان رئیس ستاد بسیج اقتصادی، او را به پدر کوپن ایران شهره کرده است، با همین ملاحظه تاکید دارد «کوپن باید برای روز مبادا همچنان در گوشه ذهن برنامه‌ریزان بازار قرار داشته باشد». چراکه به اذعان او، هیچ‌یک از ابزارهای کنترل قیمت، به اندازه کوپن کارآمد و اثرگذار نیست.

وی سال گذشته با انحلال اسمی ستاد بسیج اقتصادی، رسما بازنشسته شد و این روزها در وزارت صنعت، معدن و تجارت توزیع کارت‌های اعتباری کارکنان دولت را مدیریت می‌کند. در گپ‌و‌گفتی که پیش‌روی شماست، او به فساد موجود در توزیع کوپنی هم اشاره می‌کند و از آن پرده برمی‌دارد. گفت‌وگوی مجله همشهری اقتصاد ( شماره تیرماه) با پدر کوپن ایران را بخوانید.

من وقتی وارد ستاد بسیج اقتصادی شدم، شخصا روی مافیای کوپن خیلی مطالعه کردم. اول این‌که چرا کالای کوپنی دست مردم نمی‌رسد. دلیلش این بود که بعضی کسبه تقلب می‌کردند؛ به این صورت که مثلا وقتی کوپن روغن اعلام می‌شد، مردم 45‌روز مهلت داشتند برای تحویل کالا به مغازه‌های خواربارفروشی مراجعه کنند و در پایان این مهلت، کوپن باطل می‌شد.

شاید باورتان نشود اولین مورد سوءاستفاده‌ای که کشف کردیم مربوط به یک خیر بود که در یک روستا زندگی می‌کرد. یادم هست که بعد از پیگیری پرونده، آن زمان به پرداخت حدود 700میلیون تومان جریمه در حق دولت محکوم شد که پول خیلی زیادی بود و می‌شد آن زمان با آن پول شش خانه در منطقه پاسداران تهران خرید.

کوپن‌فروش‌ها به خود من پیشنهاد دادند و گفتند 100میلیون تومان می‌‎دهیم که وقتی شماره مشخص شد، اول به ما بگویی و بعد از دو ساعت اعلام عمومی کنید؛ این‌ها سازمان‌یافته و تحت مدیریت پنج، شش‌نفر قرار داشتند که خانه‌شان بعضا در خیابان فرشته تهران بود.

مافیای کوپن وقتی دیدند حریفم نمی‌شوند، تهدید می‌کردند و پیشنهاد رشوه می‌دادند. حتی پیشنهادهای بزرگ‌تری دادند از جمله این‌که گفتند یک مسجد بزرگ به نامت می‌سازیم به شرطی که پا در کفش ما نکنی. به‌عبارتی، همه کوپن‌فروش‌های سطح شهر تهران را این‌ها مدیریت می‌کردند.

نکته این‌جا بود که بانک بعد از تحویل گرفتن کوپن از مغازه‌دار، 15‌روز مهلت داشت تا آن‌ها را به شعبه مرکزی تحویل بدهد؛ بنابراین مغازه‌دار سودجو با کارمند بانک تبانی می‌کرد؛ به این صورت که بانک برای مغازه‌دار رسید را صادر می‌کرد؛ اما کوپنی تحویل نمی‌گرفت و مغازه‌دار این‌بار 15‌روز فرصت داشت تا کوپن باطله از بازار جمع‌آوری کند.

*آقای اسماعیلی، کسی است که نامش به عنوان پدر کوپن ایران به ثبت رسیده، طبیعتا اولین مخالف حذف کوپن است؛ این‌طور نیست؟

نه؛ من خودم موافق حذف کوپن بودم. کوپن به‌هرحال برای یک مقطعی از زمان، بسیار خوب و حائز‌اهمیت بود و کارکرد مورد انتظار را داشت؛ اما هم‌اکنون هم ‌باید همین وضعیت را حفظ کنیم.

*به نوعی مخالف حذف آن هستید.

نه این‌که کوپن اعلام شود اما فکر می‌کنم این کوپن‌ها باید دست مردم بماند تا اگر خدای‌ناکرده در هر زمینه‌ای به مشکلی برخوردیم، بتوانیم سریع از سیستم توزیع کوپنی استفاده کنیم. من این پیشنهاد را به وزارتخانه هم داده‌ام. روزی که از ستاد بسیج اقتصادی خداحافظی می‌کردم، اول شهریور‌1389، به دوستان و معاونان تاکید کردم که من نمی‌گویم کوپن را نگه دارید و اعلام کنید؛ اما کوپن را به عنوان ابزاری برای روز مبادا نگه دارید؛ چراکه ما شرایط تحریم را داریم. ممکن است با سختی‌هایی روبه‌رو شویم که کوپن می‌تواند به کمک بیاید. البته امیدواریم هیچ‌وقت چنین شرایطی پیش نیاید؛ اما مثل ایستگاه‌های آتش‌نشانی که هزینه صرف راه‌اندازی و نگهداری‌شان می‌شود، باید برای بدبینانه‌ترین حالت، ابزارهای لازم برای مدیریت بازار را در اختیار داشته باشیم.

*اما مکانیسم‌های جایگزین دیگری داریم. اکنون بحث پرداخت یارانه‌های نقدی مطرح است، می‌‎توان از همان مکانیسم برای کمک به اقشار آسیب‌پذیر استفاده کرد.

این بیشتر نقدی است. من 15-16‌سال تجربه توزیع کوپنی را در وزارت بازرگانی سابق دارم. هیچ ابزاری مثل کوپن کارساز نیست. ساده‌انگاری است اگر تصور کنیم در شرایط خاص، می‌توانیم با ریختن کالا به بازار در حد اشباع، اطمینان یابیم کالا به دست همه مردم می‌رسد. این‌طور نیست. من اطمینان می‌دهم همین حالا اگر شما گوشت ارزان را به صورت غرق‌ابی و اشباع در بازار بریزید، به دست اقشار ضعیف نمی‌رسد.

غیر از مردم، بسیاری مشاغل مصرف گوشت دارند، صنایع سوسیس و کالباس یا چلوکبابی‌ها، این گوشت ارزان 10 یا 12هزار تومانی که برای کمک به مردم به بازار تزریق می‌شود، تردید نکنید بخشی از آن سر از این حوزه‌ها در می‌آورد. این تولیدکنندگان سریع بازار را خالی می‌کنند. در مورد سایر اقلام اساسی هم همین‌طور است. در روغن، برنج و شکر. در هر چیزی که اختلاف قیمت وجود داشته باشد، سوداگرانی پیدا می‌شوند که وارد کار شده و بخشی از کالا را از کانال اصلی خارج می‌کنند. این‌طور نیست که اجازه دهند به‌دست مردم برسد. مضافا این‌که خود توزیع‌کنندگان بعضا ممکن است تخلفاتی داشته باشند. 90درصد هم اگر درست کار کنند، 10درصد هستند کسانی که این کالا را به‌دست مردم نمی‌دهند و وار