
خانوم! داری مرد میشی! خانوم! داری مرد میشی! خانوم!

خانوم! داری مرد میشی!
خانوم! داری مرد میشی! ریزش موی سر، افزایش موهای زائد و بروز آکنه سه علامت نگرانکننده و اعصاب خردکن برای تمام خانمها به شمار میآید؛ چرا که از همه چیز مهمتر زیبایی آنها را تهدید میکند! جدا از مسئله زیبایی، این علائم میتواند با بینظمی قاعدگی و حتی گاهی نازایی نیز همراه باشد. اما اصلا چرا چنین علائمی در بدن خانمها بروز پیدا میکند؟ به گفته دکتر کلباسی، فوقتخصص غدد و متابولیسم، مهمترین علت این علائم، اختلالات هورمونی و بالا رفتن میزان هورمونهای مردانه در بدن خانمهاست.
حال اگر کنجکاو شدهاید که بدانید چرا هورمونهای مردانه در بدن یک خانم افزایش پیدا میکند و چگونه میتوان این اختلالات هورمونی را درمان کرد، این مطلب را بخوانید. صحبتهای این استادیار دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی میتواند به شما در شناختن علت مشکلاتتان و راههای خلاص شدن از آنها کمک کند.
هورمونها به هم میریزند اگر. . . برای اینکه تعادل هورمونها در بدن یک خانم حفظ شود، هیپوتالاموس و هیپوفیز مغز و تخمدانها باید عملکرد صحیحی داشته باشند بدین ترتیب GnRH از هیپوتالاموس ترشح شده و باعث ترشح هورمونهای FSH و LH میشود. این هورمونها نیز تخمدانها را تحریک میکنند. به این صورت است که هر ماه یک تخمک آزاد میشود، مخاط رحم پرورش پیدا میکند و بعد دچار ریزش میشود. این مراحل، فیزیولوژی طبیعی عادت ماهانه را تشکیل میدهد اما گاهی اوقات بعضی بیماریها این فیزیولوژی را دچار اختلال میکند که شایعترین آنها بیماریهای تخمدان بهخصوص سندرم تخمدان پلیکیستیک است. بیماریهای تیروئید نیز چه به صورت کمکاری و چه پرکاری معمولا خود را با اختلالات در عادت ماهانه نشان میدهد.
در کمکاریهای تیروئید معمولا خونریزیهای عادت ماهانه زیاد شده یا عادت ماهانه خیلی مکرر میشود. اما در پرکاریهای تیروئید خونریزیهای ماهانه یا قطع میشوند یا حجم آنها کاهش پیدا میکند. یکی دیگر از دلایل اختلالات هورمونی در خانمها بالا بودن هورمون پرولاکتین است که میتواند ناشی از وجود یک تومور خوشخیم به نام پرولاکتینوما در هیپوفیز باشد. اختلالات غده فوق کلیه نیز میتواند تعادل هورمونها را در بدن خانمها به هم بزند. درواقع از لایه داخلی غشر فوق کلیه، هورمونهای آندروژن یا مردانه ترشح میشود که اگر سطح آنها بالا برود، عادت ماهانه و تعادل هورمونی دچار اختلال میشود.
فقط جلوی سرتان کممو شده؟! ریزش موی سر، افزایش موهای زائد و بروز جوش و آکنه در خانمها علل بسیار زیادی میتواند داشته باشد اما اگر هر سه این علائم با هم اتفاق بیفتد مهمترین علت آن افزایش هورمونهای مردانه است. البته در بدن همه خانمها به صورت فیزیولوژیک، مقدار کمی هورمون مردانه وجود دارد که بخش عمده آن از تخمدانها و بخشی هم از غده فوق کلیه ترشح میشود. زمانی که میزان این هورمون بالا میرود، علائمی تحت عنوان «هایپرآندروژنیسم» ایجاد میشود.
یکی از این علائم، ریزش موی سر با تیپ مردانه است؛ یعنی درست مانند یک مرد که با بالارفتن سن دچار ریزش مو از جلو و کنارههای سر میشود، یک خانم نیز ممکن است چنین ریزش مویی پیدا کند بنابراین هیچگاه در این وضعیت موهای پس سر کم نمیشود و فقط جلوی سر ریزش پیدا میکند. البته باید توجه داشته باشید ریزش موی سر به تنهایی علل بسیار زیادی دارد؛ برای مثال ممکن است بر اثر بلوغ، کمبود ویتامینها، بارداری، شیمیدرمانی، اختلالات ایمنی(کچلی موضعی)، سوءتغذیه، پرکاری تیروئید، استرس و. . . نیز ایجاد شود.
موی زائد با موی کرکی فرق دارد! از دیگر علائم بالا رفتن هورمونهای مردانه میتوان به رشد موهای زائد شبیه به یک مرد اشاره کرد که تحت عنوان «هیرسوتیسم» شناخته میشود. در حالت طبیعی، موی زائد در نواحی مختلف بدن یک خانم هم به وجود میآید اما اگر روی چانه، وسط قفسه سینه، قسمتهای داخلی ران و بازو، روی دو کتف، بالای باسن، ناحیه زیر گوش و لب فوقانی باشد، غیر عادی محسوب میشود.
البته باید بین موهای کرکی و موهای زائد تفاوت قائل شد. درواقع همه خانمها بهخصوص در مناطق کویری مثل ایران، موهای کرکی نیز دارند که دلیل بر وجود اختلال هورمونی نمیشود. موهای زائد درصورتی هیرسوتیسم شناخته میشوند که زبر، زمخت و مشکی باشند و با تیپ مردانه در مکانهای ذکرشده ایجاد شوند.
در بعضی موارد نیز فرد علائمی از افزایش هورمونهای مردانه مثل موهای زائد دارد اما آزمایش خون مشکلی را نشان نمیدهد. این حالت، هیرسوتیسم ایدیوپاتیک (هیرسوتیسم با علت ناشناخته) نام دارد. درواقع هیرسوتیسم و زیاد بودن موهای زائد در بعضی خانمها میتواند به صورت فامیلیال باشد؛ برای مثال ممکن است هم مادر و هم دختر به آن مبتلا باشند و اختلال هورمونی مطرح نباشد.
پوستتان چرب و زمخت شده؟ بالا رفتن سطح هورمونهای مردانه باعث بروز آکنه و چرب شدن پوست و موی سر میشود. در مراحل شدیدتر نیز پوست مانند یک مرد مقداری زمخت میشود. علاوه بر اینها، بهتدریج بافت چربی طبیعی بهخصوص در ناحیه میانی بدن و باسن کم میشود و بافت عضلانی افزایش پیدا میکند. گاهی اوقات نیز سایز سینهها کوچکتر شده و تمایلات جنسی مختل میشود. در حقیقت ابتدا علائم زنانگی کم میشود و بعد به تدریج هایپر آندروژنیسم یا علائم ناشی از افزایش هورمونهای مردانه بروز پیدا میکند.
بعد از آن نیز اگر اختلال هورمونی شدید باشد عادت ماهانه به هم میریزد؛ برای مثال ممکن است فرد چندین ماه یا حتی برای یک تا دو سال عادت ماهانه نشود یا اینکه خیلی زود به زود عادت ماهانه شود. اگر عادت ماهانه بیشتر از سه ماه قطع شود به این حالت آمنوره ثانویه گفته میشود. اگر هم زود به زود اتفاق بیفتد هیپرمنوره نامیده می