
محل زندگی امام زمان کجاست؟ : محل زندگی امام زمان

: محل زندگی امام زمان کجاست؟
«طیبه» یکی از نامهای مدینه طیبه است. این روایت دلالت میکند که آن حضرت(ع) غالباً در این شهر و در حوالی آن است. همچنین دلالت میکند که همواره با ایشان سی نفر از یاران خاصشان هستند و اگر یکی از آنها بمیرد، کس دیگری جایگزین او میشود.
به گزارش :
پیش از پاسخگویی به این پرسش یادآوری این نکته ضروری است که برای غیبت امام مهدی(ع) دو معنا قابل تصور است: نخست ناپیدا بودن امام؛ یعنی اینکه آن حضرت در دوران غیبت از نظر جسمی از دیدگان مردم به دور است و و اگر چه آن حضرت مردم را میبیند و از حال آنها باخبر میشود، ولی کسی توان دیدن ایشان را ندارد. دوم، ناشناس بودن امام: در این فرض آن حضرت در طول زمان غیبت در میان مسلمانان حضور مییابد و با آنها مواجه میشود، ولی کسی او را نمیشناسد و به هویت واقعیاش پی نمیبرد.1 بحث از محل اقامت و سکونت امام مهدی(ع) در زمان غیبت اگر چه در هر دو فرض مطرح میشود، ولی به نظر میرسد در فرض دوم این موضوع کمتر جای بحث دارد و آن حضرت با مخفی داشتن هویت خود در هر کجا که بخواهد میتواند زندگی کند. در زمینه محل اقامت امام مهدی(ع)، روایتهای گوناگونی وجود دارد که با توجه به آنها محلهای احتمالی اقامت آن حضرت را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
1. محلهای دور دست و ناآشنا برخی از روایات، محل خاصی را برای اقامت امام مهدی(ع) تعیین نمیکنند و جایگاه ایشان را در بیابانها و کوهها، مکانهای دوردست و محلهایی میدانند که هیچ کس از آن آگاهی ندارد. از جمله در روایتی که از خود آن حضرت نقل شده است، ایشان خطاب به علی بن مهزیار میفرماید: «ای پسر مهزیار! پدرم ابو محمد از من پیمان گرفت که هرگز با قومی که خداوند بر آنها خشم گرفته، آنها را لعنت کرده، برای آنها در دنیا و آخرت، بیچارگی رقم خورده و عذابی دردناک در انتظار آنان است، همنشین نباشم و به من دستور داد که برای اقامت، کوههای سخت و سرزمینهای خشک و دور دست را برگزینم».2 همچنین آن حضرت در توقیع شریفی که خطاب به شیخ مفید صادر شده است، در این زمینه میفرماید: «ما براساس آنچه خدای تعالی برای ما و شیعیان مؤمنمان مصلحت دیده، تا زمانی که دولت دنیا از آن فاسقان است، در سرزمینهای دوردستی که از جایگاه ستمگران دور است، سکنا گزیدهایم، ولی از آنچه بر شما میگذرد، آگاهیم و هیچ یک از اخبار شما بر ما پوشیده نمیماند».3 در روایتی که از امام صادق(ع) نقل شده است، آن حضرت، جایگاه امام مهدی(ع) را جایی ناشناس معرفی میکند که جز معدود افرادی از آن آگاهی ندارند: «و هیچکس از دوست و بیگانه از جایگاهش آگاهی نمییابد مگر همان خدمتگزاری که به کارهای او میرسد».4 اینگونه روایات گویای آن است که امام مهدی(ع) بر اساس امر الهی، در مکانهایی ناشناخته، دور از دسترس، به دور از شهرها و آبادیها زندگی میکند و از محل اقامت آن حضرت آگاه نیست. 2. محلهای خاص و شناخته شده در برخی روایات، از مکانهایی خاص به عنوان اقامتگاه امام مهدی(ع) در دوران غیبت یاد شده است که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
الف) مدینه در برخی روایات، از مدینه منوره به عنوان محل اقامت امام عصر(ع) یاد شده است. در روایتی که از امام محمد باقر(ع) نقل شده است، در این زمینه چنین میخوانیم: صاحب این امر ناگزیر از کنارهگیری است و او در [زمان] کنارهگیری خود ناگزیر از [داشتن] نیرو و توانی است. او با وجود آن سی نفر هیچ هراسی ندارد. چه خوب جایگاهی است [مدینه] طیبه.5 در کتاب شریف «بحارالأنوار» ذیل این روایت چنین آمده است: «طیبه» یکی از نامهای مدینه طیبه است. این روایت دلالت میکند که آن حضرت(ع) غالباً در این شهر و در حوالی آن است. همچنین دلالت میکند که همواره با ایشان سی نفر از یاران خاصشان هستند و اگر یکی از آنها بمیرد، کس دیگری جایگزین او میشود.5 در روایت دیگری که از امام حسن عسکری(ع) نقل شده است، آن حضرت در پاسخ این پرسش راوی که میپرسد: «اگر حادثهای برای شما روی دهد سراغ فرزندتان را از کجا بگیریم؟» میفرماید: «در مدینه».6
ب) کوه رضوی برخی روایات، «کوه رضوی» در نزدیکی مدینه را پناهگاه و اقامتگاه امام عصر(ع) معرفی کردهاند که روایت زیر از آن جمله است: عبدالاعلی مولی آل سام میگوید: به همراه ابی عبدالله [امام صادق](ع) [از مدینه] خارج شدیم، زمانی که به روحاء [در اطراف مدینه] رسیدیم، آن حضرت دقایقی نگاهش را به کوهی که در آن منطقه بود، دوخت و آنگاه فرمود: «این کوه را میبینی؟ این کوه «رضوی» نام دارد و از کوههای فارس است. چون ما را دوست داشت، خداوند آن را به سوی ما منتقل کرد. در آن، همه درختهای میوهدار وجود دارد و در دو مرحله پناهگاهی خوب برای خائف [امام زمان] است. آگاه باش که برای صاحب این امر دو غیبت است که یکی از آنها کوتاه و دیگری بلند است».7 در دعای ندبه نیز از این مکان نام برده شده است.8 یاقوت حموی در مورد منطقه «رضوی» مینویسد: «رضوی، ک